NEGU HURBILAK

Bizipen hori islatzeko aukera ematen duen fikziozko film labur baten bidez istorioa kontatzeak erraztu egiten du ikuslea protagonistaren ikuspegi beretik begira jartzea, eta ondorioz, protagonistaren bizipenak bere egitea. Haren beldurrak, desioak, irrikak, frustrazioak, bere sentituko ditu ikusleak. Fikzioak gerturatze eta bateratze hori ahalbideratuko du, ikuslea protagonistaren ariman eta azalean jarriz, eta horrela, gatazkaren alderdi hori lehen eskutik jasotzeko beta izango du.

Hala ere, iheslariak bizi duen egoera dramatikoak aukera ematen dio ikusleari, protagonistaren bidean gurutzatzen diren lagunengana iristeko. Mugaldean dagoen herri txiki bateko biztanleak, mugak xakituta bizi izan direnak beti. Zedarririk gabeko lekua, joan-etorrikoa, aldaketak jasaten duena, izua eta ikara eragiten duena, inon ez dagoena… Isiltasunaren ahotsak bildutako herria, dena adierazten duen begiradak estalitakoa, orok sumatzen duen sekretua gordetzen duen herria. Pertsona horien alderdiak aztertzea da film honen helburu nagusietakoa, gatazkaren parte ere izan diren pertsonak, iheslaria bezalaxe. Kontatzea pertsona horiei gatazkak nola eragin zien, ez bakarrik egunerokotasunean, haiek ere, lekuko zuzenak izateaz gain, inplikatuak egon ziren eta haien emozioak ukituak izan ziren.

Sinopsia:

Negu Hurbilak-ek ihesaldi baten istorioa kontatzen du. Ihesaldi horretan, protagonistak, 25 urteko neska gazteak, jazarpenak behartuta eta ezjakintasunean murgilduta, ez daki non dagoen, nora doan, ez eta iritsiko ote den inora. Helburu argia dauka, muga zeharkatzea, badakielako horrela bakarrik, bere jaioterririk urrun joateko aukera izango duela eta herrian duen ziurtasun ezatik salbu egon daitekeela. Hala ere, mendien azken mugako herrira iristean, denbora iristen ere ez den herrira, abandonuaren minak eta etorkizunaren zaurgarritasunak sakoneraino barneratuta dituenean, ihesa gero eta usuagoa eta korapilatsuagoa egiten hasiko zaio... Pixkanaka inguru horietako bazterretan galduz joango da eta gero eta zailagoa izango zaio handik aldentzea.

Fitxa teknikoa:

Izenburua: Negu Hurbilak
Fikziozko filma
Hizkuntza: Euskera
Formatua: 16mm / color
Aspect ratio: 1.66:1

Helburuak:
Ondorio latzak oraindik dirauten gatazka luzearen alderdi ezezagunetako baten galera eta minaren bizipena kontatu nahi dugu, jazarpen politikotik ihesi joan behar izan zuten milaka lagunena.

Emakume gazte baten esperientzia baliatuta, oraindik orbaindu gabe dagoen zauriaren alderdi hau miatu nahi dugu. Bilakaeraren ziurgabetasunak eta egoeraren zalantzek bultzatuta, emakumearen identitatea hutsaltzen doa babestu duen mugaldeko herrian, non denborak geldirik dirau.

Mendeetan zehar ibaiak, mendiek eta mugagabeko naturak bildutako haran ezkutu batean bizi izan den herriak biltzen duen gertaera islatu nahi dugu. Begiradaren distiran, inauterietako zalapartan edota prestutasun solidarioan haren isiluneak gordetzen eta babesten dituen herria. Ingurune horretako herri hori da gure kontakizuneko beste protagonista.

Isiluneen trinkotasuna eta begiraden keinu ikusezinak irudietan islatuko duen narratiba sortu nahi dugu, aurpegietako zimurren izurretan, horrelako ihes-esperientzia zeharkatzen duten erregistro emozionalak, estetikoak eta sentiberak jasoko duen kontakizuna irazan nahi dugu. Esperientzia horri nekez jar dakizkioke hitzak.

Bizi izan dugun gatazka latzaren estigmaren ezkutuan zegoen bizi- eta giza-zinezkotasuna erakutsi nahi dugu, dimentsio guztietan, aktore guztietan, salbuespenik gabe.
Adiskidetza benetakoa izango bada, pertsona guztiek izandako bizipenak ezagutu beharko liratekeela erakutsi nahi dugu, bizikidetza demokratiko orotan oinarritutako kontakizun kolektibo bat ahalbidetuko duena.

Negu Hurbilak-ek, filmaren taldekideek ikasi dugun eskolak duen ESCAC FILMS ekoizpen-etxearen laguntza eta babes ekonomikoa du. Hala ere, Euskal Herrian eta 16 mm-tan filmatutako den pelikula denez, haren kostuak eskolak ematen diguna baino handiagoak dira. Kanpaina honekin lortu nahi dugun helburua da proiektu hau aurrera eramateko behar diren funtsak lortzea. Luze daramagu lanean egitasmo honetan eta behar beharrezko iruditzen zaigu argitara eramatea. Lortuko den dirua, batez ere, talde teknikoaren bidaiak eta egonaldia (ostatua eta dietak) finantzatzeko izango da. Taldekide gehienak katalanak dira, zine eskola han baitago, eta Euskal Herrira etorri beharko dira filmazioak iraungo duen 10 egunetarako. Uste dugu laburmetrai hau ezin dela beste inon filmatu, eta taldearen desplazamendu horiek dakarte finantziazio beharraren zati handi bat. Horretaz gain, diruaren parte bat ere, beste zereginetarako erabiliko dugu: argazkigintza-, argiztapen- eta soinu-materialetarako, kokalekuak eta eszenografia prestatzeko; postprodukzio-prozesuetarako; errodaje-asegururako; crowfundingaren ordainsarietako; eta azkenik, talde artistikorako ere kopuru txiki bat erabili nahi da.

Une honetan, proiektuaren garapen fasean gaude, gidoia berridazten, talde artistikoarekin lanean eta film laburraren kokalekuak eta estetika zehazten. Azaroaren erdialdean, aurre-produkzioarekin hasiko gara, abenduaren amaieran filmatzeko logistika guztia prest izateko. Errodajea 2022ko urtarrilaren 10etik 20ra izango da, eta hortik aurrera postprodukzio-prozesua hasiko da (muntaketa, soinua eta etalonajea). Film laburra 2022ko ekainaren erdialdera-edo estreinatzea da asmoa.

Mina. Ihesi doanean iheslaria blaitzen duen hitza da. Ezin du atzera begiratu, ez dago pentsatzeko denborarik. Ez dago sentitzeko denborarik. Iheslariak ihes egin behar du. Ezin da iheslari izan bizitza guztian, edo agian, ezin da iheslari izateari utzi. Behin etxetik alde eginda, familia alde batera utzita, behin ihesaldiari ekiten diozunean, erantzunak lausotu egiten dira eta ziurtasuna desagertu. Etxea eta lagunak atzean uzteak eta familia berriz ikusiko ez duela pentsatzeak baino gehiago ziurgabetasunak izutzen du iheslaria. Iheslariak ez baitaki non dagoen, nora doan, ez eta nor izango den, eta are gutxiago nor den. Bere identitatea, bere bizitza, bere iragana eta etorkizuna etenaldian murgiltzen dira. Izoztuak. Esperoan. Norbaitek linbotik ateratzeko zain. Ziurgabetasunetik ateratzeko erpai. Itxaroten. Norbait bere bila etorri eta eramateko zain. Bere bizitza berrirantz. ¿Bizitza?

Hauskortasun une hori, nahasmenduarena, galtzapenarena, identitatea linbora txokoratu den une hori da gure proiektuarekin miatu nahi duguna. Erbestean dauden milaka lagunenean bilatu nahi dugu galtze hori, ihes egiten saiatu eta lortu ez duten horiengan. Haien sentimenduetan, ziurgabetasunetan sakondu, haien minean murgildu. Ez dugu biolentziaren gatazka esploratu nahi. Indarkeria ez da dena gatazka luze batean.

Pertsona horien bihotzean pulunpatu nahi dugu. Finean, sentimendu unibertsala da hondoan dagoena, deserrotzearena, etxea uztearena jakin gabe inoiz bertara itzuliko zaren. Urratze bortitza, identitatearen halako ebakitze sakon eta gogorra zein izoztuta lagatzen zaituen. Edo horrela dio behitzat Sarrionandiak, Kuban urtetan erbesteratuta egon den idazlea, zeinek lagun bat bisitatu zuen, ihesian denbora luzez ibili ondoren, izoztuta geratu zena. Akaso, berak dioen bezala, izan zitekeen guztia gogoratu zuelako.

Harrapatzen gaituen iheslariaren kontraesan sendo hori. Zure jaioterria maite duzulako, defendatu duzulako bertatik martxa egin behar duzu. Zer da horren aurrean sentitzen dena. Zein erantzun eman daiteke? Borrokak merezi du? Beste biderik bada? Beste aukerarik? Zer pentsatzen dute damuaz? Erruaz? Errurik bada?

Milaka galdera ditugu bueltaka. Proiektuak urratze hori bizi izan duten lagunen artean bilatu nahi ditu erantzunak. Istorioa inoiz kontatu izan ez den ikuspuntutik, kontuan hartu ez den aldetik kontatu nahi du. Gatazka barne sentimenduetatik kontatua. Testigantzak entzun eta ondoren errelatoa eraiki, mina eta etsipena baitan hartuz istorioa osatu. Zauri handia dago gure euskal gizartean, errelatoarena. Ez ditugu best sellers-etan oinarritutako istorioak kontatu nahi. Barnetik bizi nahi dugu, sufritu duen jendearekin sufritu nahi dugu. Leiho bat irekin, ahotsa eman entzunak izan ez diren bozei. Baina, batik bat, gure buruak topatu nahi ditugu euskal gatazkaren hondamendian. Ulertu nahi dugu guda honek zer eragin dion jendeari, gizarteari. Honek guztiak gugan sortu dituen, eta sortuko dituen, kontraesan sakonen itsasoan murgildu nahi dugu. Ez dakigu erantzunik edo ziurtasunik topatuko dugun, baina gure baitan sentitzen dugun grinak bidai honi hasiera ematera garamatza.

¿Nori dago zuzendua gure proiektua?

Gatazka luzeak gure gizartean utzi dituen zaurien arrastoa nabarmena da. Halako haustura handi, sakon eta konplexuari buruz hitz egiteko beharra sumatzen dugu gizartean. Errelatoaren pisua gero eta handiagoa da gatazkan, non zinemaren begirada, gehienetan, gizarteari ekarri zion guztiaren ertz bakarrean jarri den.
Zauriaren atal guztiak azaltzea da gure egitekoa. Erakusten ez badira, ahaztuak izango diren istorioei eta pertsonaiei hitza ematea beharrezkoa da historiaren kutxan estaliak ez daitezen gera. Milaka izan dira. Horregatik dator emakume gazte iheslari honen kontakizuna. Minaren istorio horiek guztiak zeharkatzen gaituzte, zuzenean edo saihetsetik, denak izan gara gatazkaren parte, eta horren aurrean, ezin izan dugu hotz geratu. Horregatik denok dugu zer esana. Gatazka ez da bukatu, baina, bideratu den orainean eta dimentsio mingarriena amaituta, agian, zauri galant hori pixkanaka sendatzen has gaitezke. Horretarako, gorrototik eta irabazle-galtzaile kontakizunetik haratago, ahots horiek guztiak entzun behar dira, salbuespenik gabe, isilik dirauten istorio eta esperientzia horiei guztiei, hitza eman behar zaie. Nola bideratu, adiskidetu eta errespetatu guztiak salbuespen barik? Galdera horrek eusten du gure begirada.

Horregatik uste dugu euskal gizarte osoa izan daitekeela filmaren ikusle. Bera izan da gatazka zuzenean bizi izan duena, eta une honetan, etorkizunaren nolakotasunari buruz galdegiten duena, erantzunen bila dabilena. Horrelako gai sakona izanik badakigu gure finantzatzaile nagusiak ez direla soilik senitartekoen eta lagunen artean antzeko egoerak bizi izan dituzten pertsonak, baizik eta begirada hori bere egin dezaketenak edo haiek zalantzak eta galderak begirada horretan islatuta sentitzen dituztenak. Hori dela eta, ikusle izan daitezkeena, gertukoak izan daitezke, baina, aldi berean, gizarte osoan erraz zabalduko da sareak proiektua hedatzen duan heinean. Proiektuaren begirada partekatu dezakeen ikusle potentzial gertukoa ezagutzen dugu, eta honi esker, hedatze-lana erraztuko zaigu eta lurraldean azkar zabalduko dela aurreikusten dugu.

Gaur egun proiektu honen alde egin dezaketen talde eta sektore anitz dago, plataforma zinematografiko handiek inoiz babestuko ez lituzketen ikuspegi ezberdinak agerian jarri nahi dituztenak. Horregatik, laguntza bilatuko dugu argitaletxeetan, ikerketa- eta dibulgazio-taldeetan eta kontakizuna bere konplexutasun eta aberastasun osoan landu nahi duten sormen-ekimenak sostengatzen dituzten erakundeetan.

Duela lau urte, “Escuela Superior de Cine y Audiovisuales de Cataluña” zine-eskolan ezagutu ginen, lehen aldiz, jatorri ezberdinetako ikasleak. Eskolarako proiektuak aztertzen eta garatzen joan ginen heinean, sorkuntza lan horiek aurrera eramateko orduan antzeko kezka eta ikuspuntuak genituen lagun taldea osatzen eta eraikitzen joan ginen.

Gure lehen proiektua, “Erroitz”, gaur egun eraikitzen jarraitzen duen sormen- eta konplizitate-bide baten hasiera izan zen. Lehenengo proiektu honetan hasi ginen elkarrekin Euskal Herrian filmatzen, eta horrekin batera, gaur egun garenaren oinarriak finkatzen. Urtebete geroago, "Uhara" laburmetraia ekoizten hasi ginen, hori ere Euskal Herrian filmatua. Tartean, Kataluniako errealitateari buruzko sormen lan batzuk egin genituen, hala nola "A rabassa morta" izenekoa. Konplizitate eta esperientzia handiagoarekin, eta baliabide gehiagorekin, taldea handitzen joan zen eta, ingurune akademikotik haratago ere, zinearen inguruko kide berriak hasi ziren gurekin lanean. Lagun berri horiek, proiektu berriak sortzen eta eraikitzen jarraitzeko gogoa eta grina ekarri zuten. Izaeraren konplexutasunari eta bizitzaren benetakotasunari buruzko proiektuak dira gehien motibatzen gaituztenak.

Orain arteko asmo handieneko proiektuari ekiteko unean gaude, "Negu Hurbilak". Film laburra filmatuko dugun herrira egindako bisita ugariei esker, talde teknikoaren eta bertako biztanleen arteko bat-egitea oso aberasgarria izan da. Hainbeste ordu eman ditugu herritarrekin, sormen-prozesuaren parte bihurtu direla. Taldea oso harro dago haiekin benetako uztartze eta bat-egitea lortu izanarekin. Horregatik guztiagatik, esan dezakegu gaur egun kolektiboa indartsuagoa dela eta inoiz baino gogo handiagoa dugula proiektuan lan egiteko eta "Negu Hurbilak" filma garatzen jarraitzeko.

Ekipo tekniko eta artistikoa:

Zuzendaritza: Ekain Albite
Gidoia: Ekain Albite, Adrià Roca y Nicolau Mallofré
Casting-a: Mikel Ibarguren
Ekoizpena: Guillermo Ortuño y Roos van den Heuvel
Argazkia: Javier Seva y Víctor Rodríguez
Arte eta jantzitegia: Justina Montserrat
Soinua: Iosu Martínez
Muntaia: Edu V. Romero y Sara Salinas
Diseinu grafikoa eta argazki finkoa: Angela Ramos
Aktoreak: Jone Laspiur, Beñardo Mutuberria eta Anita Hualde.