Garatu nahi dugun proiektua hau da: Biolentziaren eta terrorismoaren kontra gertatu zen erreakzio baketsuaren memoriaren artxiboa. Artxibo honek ikusentzunezko grabazioak bilduko ditu, elkarrizketak eginez Gipuzkoan bakearen alde --lehenbiziko elkarte bakezaleak sortu zirenetik ETA desagertu zen arte- lan egin zuten zenbait laguni.
Ez zen lan erraza izan hura, Euskal Herriko kaleak biolentziaren alde ageri zirenen esku baitzeuden. Baina nonbait bakearen alde lan egitea bereziki zaila izan baldin bazen, hori gertatzen zen Gipuzkoan. Eskualde horren zati handi batean helburu politikoak biolentzia bidez lortu nahi zituztenek ezarri zuten jabetza politiko eta soziala. Hori dela eta, bakearen alde lan egitea biziki zailago eta gogorrago gertatzen zen han. Horrexegatik bildu nahi ditugu lagun horien lekukotasunak eskuzabalki ahaztu baitzuten haien bizitzen erosotasuna, borroka eraldatzaile bat bultzatzeko. Jarrera horrek, kasu askotan, norberarentzat kostu handia izan zuen.
Oinarrizko ezaugarriak eta helburuak
Oroitzapen garaietan gaude eta ohartzen gara beste zenbait tokitan biktimen lekukotasunak biltzen direla. Hori beharrezkoa da, horrek ematen duen mezua oso baikorra baita. Uste dugu, zernahi gisaz, ezinbestekoa dela Bakearen aldeko borrokalarien kontakizuna ongi ezagutzea. Proiektu honekin bi helburu bete nahi ditugu. Batetik, Gipuzkoan bakearen alde borrokatu ziren pertsonen lekukotasunak berreskuratzea. Jakin behar dugu zergatik hartu zuten erabaki hori, eta zergatik jardun zuten bere horretan hain luze. Bestetik, hola ematen diogu hasiera memoria bakezale bati, zeina gero ere, etorkizunean, bestelako lekukoekin osatzen ahal baita.
Proiektuak berezitasun hauek izango ditu: 20-30 ikusentzunezko grabazio inguru, 45-60 minutukoak, terrorismoari modu aktiboan erantzuteko gai izan zirenen artean eginak. Elkarrizketen gidoia antzekoa izango da beti, nahiz nork bere herri, auzo, ikastetxe eta abarretan egindako lanean jarriko duen arreta. Elkarrizketa gaiak honako hauek izango dira:
- Zergatik inplikatu zen bakearen aldeko lanean
- Aurkitutako zailtasunak
- Bakearen aldeko borroka horretan gertatutako pozbideak
- Zer balorazio mota egiten duen egindako lanaz
- Gogoan dituen anekdotak, bizipen bereziak, eta abar.
Lana hiru fasetan egingo da:
- 2020ko azaro-abendu artean: elkarrizketak grabatzea. Hasteko, gutxieneko muga jarri dugu, eta 20 lagunen lekukotasunak bilduko ditugu, Euskal Herriko Bakearen Aldeko Koordinakundea, Denon Artean-Bakea eta Adiskidetzea, eta horien gisako elkarte beregainen kide izandakoenak. Nahi ditugun guztiak eskuratuz gero, elkarrizketa kopurua 30eraino igoko genuke.
- Martxoan elkarrizketa guztiak editatuko genituzke eta modu atseginean ikusteko gisan utziko genituzke.
- Ondoren gure webgunean (https://gogoanmemoria.wordpress.com) artxibo bat eratuko dugu. Edonoren esku egongo dira elkarrizketa bakoitzaren zati txikiak eta, gainera, pertsona elkarrizketatuek Gipuzkoan egindako lana ezagutu eta bultzatu nahi luketen ikerlarien esku jarriko da artxibo osoa, legokiokeen eskaria eginez gero.
Zerk bultzatzen zaitu eta zeini zuzenduta dago proiektua
Gogoan elkartean kezkaturik gaude nola osatuko den memoria terrorismo eta biolentziarekin 50 urte igaro ondoren. Lekukotasunak bildu behar ditugu, batez ere urte horietan zinez positiboak izan ziren ekimenak. Hori dela eta, bizi ziren tokietan modu anonimoan terrorismoaren kontra eta bakearen alde jardun zuten hainbeste gipuzkoarren testigantza bilduko dugu.
Eta hala gaude, kontakizunen arteko borrokan, eta beldur gara, nola zenbaitetan mugimendu bakezaleen zeregin historikoa ahazteko joera baden, halaxe ere badela arriskua lekukotasun garrantzizkoak ahaztu eta galtzekoa: beldurrak eta biolentziak menderatua zuen gizartearen eraldatzea bultzatu zutenena; eta nola gizarte horretan beste balio batzuk hasi ziren bidea irekitzen, hala nola "gizaki biziaren errespetua, enpatia, elkartasuna, justizia, pertsona guztien Giza Eskubideen defentsa, gure erkidegoaren aniztasunaren onarpen eta errespetua, eta abar.
onistak: Gipuzkoako kaleetara atera ziren, behin eta berriz, bakea eskatuz. Proiektu honekin 'heroi' bakezale horien lekukotasunak betiko galtzeko arriskua baztertu nahi dugu. Horregatik uste dugu gure ekarpena egin behar dugula memoriaren eraikuntza honetara lekukotasun horiek bilduz, biolentziaren aurka jarriz haren hutsalkeria baketsuki salatu zutenen begirada ekarriz.
Hola, artxibo honen sortzea geroago egin daitezkeen ikerlanetarako lanabes baliagarria izan daiteke, eta etorkizuneko belaunaldiek Gipuzkoan** egin zen lan handi hau errazago ezagutuko dute.
Aldez aurreko esperientzia eta taldea
Gogoan elkarteko kide gehienek bakearen alde eta Giza eskubideen alde lan egin duten erakundeen parte izan gara: Denon Artean – Paz y Reconciliación, Euskal Herriko Bakearen Aldeko Koordinakundea, eta terrorismoa eta biolentzia dela eta, bestelako ekarpenak egin dituzten giza erakundeetakoak. Hortaz, landu behar dugun gaia ongi ezagutzen dugu, eta ez zaigu zail gertatuko herri bakoitzean pertsona egokiak hautatzea, gertatukoaren aniztasunaren argazkia osatzeko balioko dutenak.
Bestetik, badugu esperientzia crowfunding kanpainak egiteko, eta baita ere ikusentzunezko materialak lantzeko. Hain zuzen ere, orain dela ez hilabete asko Goteo.org delakoarekin batera Euskal Herriko Bakearen Aldeko Koordinakundeari buruzko dokumental bat egiteko kanpaina landu dugu. Kanpaina arrakastatsua, zeren epe laburrean lortu baikenuen markatutako HOBERENA eskuratzea. Horrek erakusten du badela jende asko ezinbestekoa ikusten duena euskal bakezaletasunaren memoria ezagutzea. Oraingoan Gipuzkoara mugatuko ditugu gure ahaleginak, eta benetan uste dugu erantzuna hura bezain baikorra izango dela.