Baldintzapeko Oinarrizko Errenta ezartzearen aldeko Herri Ekimen hau pobreziarekin amaituko duen behin betiko tresna sortzeko beharraren ebidentzia gisa sortu da (kasu honetan Euskal Autonomia Erkidegoaren eremuan).
Kontua da, herritarren ekimen baten bidez, lege berri bat lortzea, ezartzen duena bizitza duina izateko diru-sarrera bat behar dela – Administrazio publikoak ordaindua –, zerga-erreforma birbanatzaileago baten emaitza gisa. Horrek esan nahi du informazio-kanpaina publikoa egin behar dela, eta sinadurak bildu behar direla, Legebiltzarrari eskaera hori berresteko eta gai hori aztertzera behartzeko.
Oinarrizko ezaugarriak eta helburuak
Pobreziari eta Gizarte Desberdintasunei buruzko Inkestaren arabera, 2018an 197.185 pertsona zeuden pobrezia-arriskuan EAEn (biztanleria osoaren % 9,1). Horietatik 136.567 pertsonak jaso zuten Diru-sarrerak Bermatzeko Errenta. 2018an DSBEa jaso zuten 136.567 pertsonetatik 66.219k pobrezia-egoera gainditzea lortu zuten, eta 70.348 pobreak izaten jarraitu zuten.
Gaur egun, eta are gehiago COVID19 pandemiaren ondorioz, uste dugu inoiz baino beharrezkoagoa dela IMB ezartzea osasunarekin edo hezkuntzarekin pareka daitekeen eskubide gisa.
Zergatik baldintzarik gabeko Oinarrizko Errenta?
bateragarria delako beste jarduera eta diru-sarrera batzuekin.
BGOE-k ez ditu pobretzat edo marjinaltzat jotzen kobratzen dutenak.
Kudeaketa-kostuetan aurreztuko lukeelako, haren izapidea sinplea izango litzatekeelako eta kontrola desagertuko litzatekeelako. Pertsona guztiek kobratuko genuke eta ogasunaren bidez arautuko litzatekeelako.
Askeagoa izango litzatekeelako lan egin nahi dugun ala ez eta zer baldintzatan lan egin nahi dugun aukeratzea, ez bailuke behartuko beldur-enplegu bat onartzera.
Emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna hobetzeko tresna egokia izango litzatekeelako, pertsonek kobratuko luketelako eta ez familiek, eta, beraz, bakoitzak bere diru-sarrerak izango lituzkeelako.
Klima-aldaketaren aurka borrokatzeko tresna egokia izango litzatekeelako, enplegua dutenek soilik dituztelako eskubideak eta pertsona guztiek eskubidea dutelako, duintasunez bizi ahal izateko diru-sarrerak dioen harremana haustea ahalbidetuko lukeelako, eta horren ondorioz, petrolioa fintzeko enpresak edo zentral nuklearrak bezalako desiragarriak ez diren enpleguak itxi egingo liratekeelako, bertan lan egiten dutenak gosez hiltzeko beldurrik gabe.
Eta, pobreziarekin amaituko litzatekeelako, horren zenbatekoak jende guztia gutxieneko estaldura batekin bizitzeko aukera emango lukeelako.
Laburbilduz, ez da irtenbide magiko bat, eta jendea babestuko duten beste politika publiko indartsu batzuekin batera joan behar du, baina hori ezartzeak gizarte-eraldaketa handia ekarriko du desberdintasunen aurkako borrokan.
Zerk bultzatzen zaitu eta zeini zuzenduta dago proiektua
Herri Ekimen hau, hasiera batean euskal gizartearen zati bati zuzenduta badago ere, haratago doala uste dugu, uste baitugu Euskal Autonomia Erkidegoan ezartzea beste erkidego batzuetan zein estatu mailan ezarri aurreko urratsa izango litzatekeela, Diru-sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE) bezalako beste errenta mota batzuekin gertatu den bezala, edo duela gutxi izandako Biziarteko Gutxieneko Diru-sarrera (GMI).
Legegintzako Herri Ekimen gisako sinadura-bilketa baten bidez, Eusko Legebiltzarrean proposamen horren ezarpena azaltzeko eta eztabaidatzeko eskatuko die alderdiei. Horretarako, gutxienez 10.000 sinadura behar ditugu, administrazio publikoek bermatuak.
Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errentaren aldeko Legegintzako Herri Ekimena bultzatzeko ideia honako hau da: Euskal Autonomia Erkidegoan 30 urtez errenta baldintzatuak izan ondoren, zehazki Diru-sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE), hori ez da pobreziarekin, bazterkeriarekin eta hura jasotzeak dakarren estigmatizazioarekin amaitzeko tresna bat izan.
Aldez aurreko esperientzia eta taldea
Euskal Autonomia Erkidegoan Oinarrizko Errenta Baldintzagabearen aldeko Legegintzako Herri Ekimena sortu da gizarte-bazterkeriaren eta pobreziaren aurka borrokatzen urte asko daramatzaten aktibisten arteko eztabaida sakon baten ondorioz. Izan ere, duela 30 urte baino gehiagotik antolatzen ari gara EAEn pobreziaren eta bazterkeriaren aurkako hainbat plataforma eta mugimendutan.
Ildo horretan, [jende asko eratu gara sustatzaile gisa] (https://rentabasica.eus/es/quienes /) Legegintzako Herri Ekimen hau Eusko Legebiltzarrean aurkezteko. Era berean, tokiko batzarrak bultzatzen ari gara EAEko herri, eskualde eta hirietan, ekimen horri ahalik eta zabalkunde handiena eman ahal izateko.
Ekimenarekin bat egin duten erakundeak eta mugimenduak
Erakunde horien babesa badugu ere, Herri Ekimena denez, gure baliabideak mugatuak dira. Hala ere, tokiko batzarrak eratu ondoren, pertsona talde handi bat izatea espero dugu, eta haien esperientzia eta prestakuntza teknikoa lagungarri izango zaizkigu behar diren oinarrizko premia gehienak eraikitzen joateko, baina, maila ekonomikoan zuen elkartasuna behar dugu sortuko diren gastuen zati bat ordaindu ahal izateko.
Gogorarazten dizuegu egiten diren ekarpen guztiak % 20 deduzitu ahal izango direla fiskalki.