Badakizu arropa zikina zer den? Badakizu nondik datorren janzten dugun arropa?
Hariari tira egitean, jakiten dugu eramaten dugun arropa gehiena munduaren beste muturrean egiten dela. Jostura bakoitzaren atzean, hari berarekin josiriko bi errealitate ezkutatzen dira: ehungintzako langileen lan-esplotazioa eta arroparen kontsumoa.

Arropa merkea... noren bizkar?
• Miseriazko soldatak.
• Lanaldi amaigabeak: egunean 18 ordu ere, eta astean 7 egun.
• Fabriketako segurtasunik eza: 2013. urtean, Bangladeshen, Rana Plaza eraikina behera etorri, eta 1.138 pertsonaren bizia eraman zuen. Ez zen aurreneko hondamena izan, eta ez da izan azkenekoa ere.
• Laneko osasungarritasunik eza: tindaketan eta arropa-garbiketetan erabiltzen diren kimikoek eta gaizki aireztaturiko espazioek arriskuan jartzen dute langileen osasuna, bai eta ingurumenarena ere.
• Sindikatuen errepresioa: herrialde ekoizle askotan, gobernuek sindikatu independenteak debekatzen dituzte, bai eta negoziazio kolektiboa ere. Sindikatuetan afiliatzen direnek mehatxuak, kaleratzeak eta, sarritan, indarkeria fisikoa jasaten dituzte.

Hori guztia, merkatu kontsumista eta kapitalista baten ekoizpen-eskakizunak direla medio. Bizkor, polit eta merke.

Nola garbi dezakegu arropa bidegabekerietatik?
Jantzigintza-industriako langileak (herrialde ekoizleetako lan-indarraren % 80 dira ia) beren eskubideen alde borrokatzen dira sindikatuekin edo lan-eskubideen aldeko erakundeekin bat eginda, soldata zein lan-baldintza hobeak lortze aldera. Eta gure esku dago borroka horri laguntza ematea, haiek josten duten arroparen kontsumitzaile garen aldetik.

Pertsona askoren sostenguarekin, Arropa Garbia Kanpaina nazioarteko sarean, fabriketako langileekin batera, lorpen handiak izan ditugu azken 30 urte hauetan, gure arropa josten duten pertsonen bizitza hobetzeko:
• Bangladeshko Suteei buruzko eta Eraikinei buruzko Akordioa: Rana Plaza eraikina erori ondoren, eta moda-marken gaineko nazioarteko presioaren ondorioz, 220 arropa-enpresak izenpetu zuten segurtasun-arloko akordio hori, legez loteslea, fabriketan ikuskapen zorrotzak egitea barne hartuta. Akordio hori abian jartzeak berekin ekarri zuen heriotza gehiagorik ez gertatzea suteen ondorioz edo fabriken kolapso estrukturalaren ondorioz, ikuskapena burutu eta berrikuntza-lanei ekin zitzaien fabriketan.
• 2017. urtean, Europako Parlamentuak “Jantzigintza Sektoreko Europar Batasunaren Ekimen Enblematikoa” deritzonari buruzko txostena onartu zuen, giza eskubideen errespetuari buruzko legeak egiteko eta hura zaintzeko, arropagintzaren eta oinetakogintzaren industrien hornidura-kate guztian.

Animatzen zara gure arropa garbitzera?
30 urtetik hona, SETEMek Arropa Garbia Kanpaina bultzatu izan du Espainiako estatuan, dozenaka antolakunderen nahiz milaka kontsumitzaileren konplizitate eta inplikazioarekin. Gaur egun, zailtasun handia dugu honelako kanpaina batek eraginkorra izateko behar duen gutxieneko egitura mantentzeko. Pertsona baten beharra dago, gutxieneko arduraldi bat duena, honako hauek aurrera eramateko:
• Nazioarteko koordinazio-espazioetan egotea, hots, erabakiak hartzen eta jarduerak antolatzen diren espazioetan.
• Espainiako estatuan sentsibilizazio, mobilizazio eta salaketako jarduerak koordinatzea.
• Espainiako moda-enpresa nagusiekin elkarrizketan egotea.
• Premiazko ekintzen sistema mantentzea.
Bada oraindik asko egiteko, eta zure sostengua behar dugu gure lanean aurrera egiteko eta marka handiei –Mango, Desigual, Armani, D&G eta beste askori– presioa egiten jarraitzeko, soldata duinak ordain ditzaten eta langileen lan-eskubideak bete ditzaten.

Inditex, Mango, Desigual, El Corte Inglés, Adolfo Dominguez... horra hor munduko ehungintza-banaketako talde handienetako batzuk, eta Espainiako estatuan kokaturik daude. Multinazional handi horiek negoziazio-botere handia dute, eta beren langileen –gure arropa josten dutenen– lan-baldintzak zer-nolakoak diren kontrola dezakete. Azken horiek bizitza duina izatea merezi dute, eta horren alde borroka egiten jarraitu behar dugu.

Funtsezkoa da ikerketa-lana, elkarrizketa-lana nahiz Espainiako moda-marken gaineko presio-lana egiten jarraitzea Arropa Garbia Kanpainaren bidez, nola estatuan hala nazioartean. Horretarako, zure laguntza behar dugu. Proiektu hau ez zaie interesatzen multinazional handiei, eta zailtasun ugari du aurrera jarraitzeko. Horregatik, laguntzeko eskatzen dizugu, crowfunding-kanpaina hau zabalduz eta/edo ekarpena eginez. Edozein ekarpen eskertuko dugu oso! Eskerrik asko :)

**Esklabotzaz zikindu gabeko arropa baten alde
Arropa garbi baten alde!

ArropaGarbiaBeharDut**

Arropa Garbia Kanpaina hainbat GKEk, sindikatuk, antolakunde feministak eta kontsumitzailek osatutako nazioarteko sare bat da, jantzigintza-industria globaleko langileen bizi- eta lan-baldintzak hobetzeko lan egiten duena, 30 urtetik hona.

Europako 17 herrialdetan dagoela, Clean Clothes Campaign 250 erakundez baino gehiagoz eratutako sare bat da, kontsumitzaileei presioa egiten diena nahiz ekintzetara dei egiten diena, ehungintza-industriako langileen lan-eskubideak aldarrikatzeko.
Estatuan, SETEM Federazioak koordinatzen du Arropa Garbia Kanpaina, Isabel Martín fundazioaren laguntzarekin.

ZER EGITEN DUGU?
• Ikerketak egiten ditugu giza eskubideak urratzen dituzten enpresak agerian jartzeko.
• Presioa egiten diegu enpresa eta gobernuei, erantzukizuna beren gain har dezaten eta haien produktuak lan-baldintza duinetan fabrikatzen direla ziurta dezaten.
• Lan-eskubideen urraketak salatzen ditugu, halakoak ehungintza-industriako langileek berek jakinarazita.
• Kontsumitzaileak kontzientziatu eta mobilizatzen ditugu, kontsumo-katean dugun botereaz baliatuta.**