Kontsumo-gizartea gara eta jarrera guztiz axolagabea daukagu gure kontsumo-objektuen nondik-norakoaren inguruan, euren erabilgarritasuna amaitzean. Espainar bakoitzak, bataz beste, ia 450kg zabor sortzen ditu urtero, hauetako %30a baino gutxiago birziklatuz.
Sortzen dugun zaborra ez dugu usaindu nahi, ezta ikusi ere. Baina, zer gertatzen da zabor hau itsasora iristen denean? Zeintzuk dira ondorioak itsas-fauna eta florarentzat? Zeintzuk dira ondorio eta arriskuak duela 10 urte, udako egun batean plastikozko goilara hura hondartzan utzi zuen gizaki harentzat?
HONDAR 2050 proiektu hirukoitza da. Lehenbizi, Cesare Maglioniren eskutik, Euskal kostaldeko itsas-zaborraren arazoa hizpide hartuko duen dokumental baten ekoizpena. Donostiako AQUARIUMen estreinatuko da. Dokumental honetan ikusi nahi ez dugun hori ikusi ahal izango dugu, Carlos Arrola artistaren ikuspegitik, eta baita erantzunak nola bilatzen dituen ere. Bigarrenez, Carlosek, istorioaren narrazioarekin bat, kostaldean edo itsasoan aurkitutako hondakinekin artelanak ekoiztuko ditu. Arazoaren inguruko konzientzia hartzea zaila izan daitekeen arren, Carlosen artelanei esker, gure ingurumen-aztarnak forma eta tamaina nabarmena hartuko du.
Azkenik, itsas-zaborraren arazoa ardatz izango duen eztabaida-lekua eta herritarrek ideiak elkartrukatzeko esparrua sortuko da. Hau guztia, Donostiako Cristina Enea Fundazioan egingo den erakusketaren eta dokumentalaren aurrestreinaldiaren egunean izango da.
Oinarrizko ezaugarriak eta helburuak
HONDAR 2050 proiektu hirukoitza da.
Lehenbizi, Cesare Maglionik Euskal kostaldeko itsas-zaborraren arazoa erakusten duen dokumentala ekoiztuko du. Bertan, Carlos Arrola artista eta surflaria ezagutuko dugu. Honek ez du ulertzen nondik datorren olatu onak dauden bakoitzean hondartzan aurkitzen duen zabor pila. Erantzunak topatzen saiatzen da, munduari mezuak bidaltzen, eta berarekin batera aurkikuntza-bidaia batean murgilduko gara, Euskal kostaldean zehar. Gurekin batera Mater Museoa, Surfrider Fundation eta Kosta Blue elkarteak izango ditugu bidelagun, eta itsas-alorreko eta ingurumenaren babesaren inguruko adituak elkarrizketatu ahal izango ditugu.
Zergatik eta nola iristen da zaborra itsasora? Eta zergatik kostatzen zaigu horrenbeste gure begibistan dugun errealitatea onartzea? Modu honetan, ingurugiro zientzia zehatza albo batera utziko dugu, eta horren zehatza ez den psikologia sozialean murgilduko gara. Hain ohikoak diren giza-jokabide horiek aztertuko ditugu, ingurumenean aztarna ezabagaitz hori sortarazten digutenak. Bidaia honetan zehar, aldaketaruntz abiatu eta beste batzuk horretara bultzatzen dituzten gizon eta emakumeak aurkituko ditugu. Haiek bidea erakutsiko digute eta arazoa konpontzeko nola lan egiten duten. Carlosek ikustarazten digu badagoela norberak bere neurrian egin dezakeen zerbait, arazoa konpontzeko eta gainontzekoei jarrera aldaketa sorrarazteko.
Bigarren ekintza Carlos Arrola Marés-ek itsasoan edo kostaldean aurkitutako zaborrekin egindako ekoizpen artistikoa izango da. Dokumentalaren ibilbidean zehar, Arrolak hondartzan eta kostaldeko arroketan aurkitutako zaborra eta plastiko zatiak bilduko ditu. Uretatik ateratzerakoan ere, surf egin eta gero, etxera eramango dituen plastiko zatiak jasoko ditu. Gutxinaka, konturatu gabe, artelan sail baten ekoizpenari hasiera emango dio. Ekoizpen artistikoa kontsumo, globalizazio eta utilitarismoarekin erlazionatzen da gure gizarte moderno honetan. Apurka-apurka eskulturak haziz joango dira, mundu guztitik etorritako eta Euskal kostaldean pilatutako hondakin ezberdinen nahasketarekin.
Gizakiak uzten duen ingurumen-aztarna ezabaezin hori, orain arte ikustezin samarra zena, orain ikusteko moduko artelan bihurtu da. Honen inguruan, dokumentalaren aurrestreinaldia eta erakusketaren inaugurazioa bilduko dituen ekitaldi berean, hirugarren ekintza bezala eztabaida-leku bat sortuko da. Bertan, herritarrek euren iritzi, kezka eta zalantzak plazaratu ahal izango dituzte. Eztabaida honetan adituek, aktibistek, bolondresek eta herritarrek parte hartu ahal izango dute, arazoaren inguruan eztabaidatu eta elkarrekin informazioa trukatu eta irtenbideak proposatuz. Sarrera eta azalpenak ematea helburu duten hitzaldi laburren ostean, eztabaida world-café moduan egingo da, dokumentala eta artelanen egileek gidatuta. Elkartruke hauek 15 minutuko txandatan antolatuko dira, partehartzaileak mahai batetik bestera mugituko dira, gaia aldatuz eta eztabaida ezberdinetan parte hartuz. Adituek txanda bakoitza probestuko dute, herritarren ideia eta iradokizunak jasotzeko. Ordubete igaroko denean, antolatzaileek proposamen guztiak arbel batean jasoko dituzte, gaika banatuta, partehartzaile guztiek ikusi ahal izateko. Hauetatik errepikatuenak aukeratuko dira, arazo honetan eskuhartzea duten elkarteei idazteko, eta baita Foru Aldundiari ere.
Zerk bultzatzen zaitu eta zeini zuzenduta dago proiektua
Gizakiak ingurumen eta natura osasuntsuak behar ditu bizi ahal izateko. Arazo larria da, eta etorkizuneko gizarteak, gaur egungo haur eta gazteek osatuko dutena, aurre egin beharko dio, gaur egun baino are gehiago, ingurumenaren zaintzari. Hori del eta, haur eta gazteak gure sentsibilizazio eta difusio-kanpainaren funtsa dira.
Itsas-zaborraren arazoa aski ezaguna da gaur egun. Hala ere, erakunde gutxi arduratzen dira arazoaren benetako jatorriaz, psikologia sozialaren bitartez ikertzen dena. Proiektu honek ez du ikerketa hori bakarrik gain hartzen, irtenbideak proposatzen ditu, eta herritarren partehartzerako espazioa eskaintzen du. Dokumentalaren ikuspegia orijinala izango da, artistaren ikuspuntutik dokumentalean zehar, narrazioarekin bat, artelan bat sortuko delarik, zaborra eraldatuz eta hondakinei esanahi berria emanez.
Garbiketa zerbitzua pasa ondoren, hondartzako zaborra ikusten ez dugunez, arazoaren konzientzia hartzea kostatzen zaigu. Baina Carlosen artelanetan, gure begi aurrean, gure ingurumen-aztarnak forma eta tamaina ikusgarri eta errealak hartuko ditu.
Carlosen ikuspuntu artistiko eta pertsonala, herritarrek eztabaida-lekuan parte hartzea eta dokumentatutako istorioak, proiektu hau ezberdin egiten dute, ikus-entzunezko dokumentu klasiko eta “pasibo” batekin alderatuta. Ikus-entzuleek “parte hartu”, “hitz egin”, eta “esku-hartu” dezakete aldaketarekiko. Proiektuak badu kutsu hezigarria, eta ekintzara deitzen duen mezu kritikoa. Ikus-entzuleek ulertuko dute zailena, baina baita beharrezkoena ere, norberaren barruan sortzen den aldaketa dela, maila sakonago batean.
Crowdfunding-eko kanpainaren helburuak
Itsas zaborraren arazoaren aurrean, Euskal kostari ere eragiten diona, gizartearen sentsibilizazioa eragingo duten ekintzak beharrezkoak dira. Kontzientzia hartzeko eta jarrera aldaketa bat eman dadin. Beraz proiektu honen azken helburua gizartea kontzientziatzea da arazo komun honen aurrean.
Ikuspuntu horretatik, naturala da gure proiektua taldean egitea. Crowdfunding kanpainia ez da beharrezko aurrekontua lortzeko soilik, gizartea sentsibilizatzeko kanpainaren zatia ere bada itsas zaborraren arazoa begi bistan utziz.
Laguntza ekonomikoa arazoaren konponbideruntz herritarraren lehen pausua da, izan ere hiru atal garrantzitsu barne hartzen ditu: interesa, parte hartze aktiboa eta elkarbanatzea.
Laguntza ekonomikoa ezinbestekoa da proiektua gauzatzeko modu profesionalean: dokumentalaren produkzioan laguntza ematen da, arte lan batzuen ekoizpenean eta herritarren eztabaida-lekua aurrera eramaten da.
Era berean , parte hartzaile bakoitzaren interesa ekintza bihurtzen da proiektua zabaltzeko eta jende gehiagorengana iritsi eta sentsibilizatzeko.
Aldez aurreko esperientzia eta taldea
Lan taldea Cesare Magioni Donostian bizi den ikus entzunezko ekoizle italiarrak eta Carlos Arrola, humanista eta artista bilbotarrak osatzen dute.
Cesare Maglioni
Ingeniari moduan urte batzuk lan egin ondoren, 2016 urtean Cesare ikus-entzunezkoen arloan buru belarri hasten da lanean, “Ceux Qui Nous Nourrissent” (Suitza, 2016) metraje ertaineko film dokumentalaren zuzendarikide moduan, “Festival du Film Vert” (2017) delakoan proiektatu zena. Urte berean laburmetraia dokumental bat egiten du “Pesticides, le point de vue des agriculteurs” (Suitza, 2016) eta fikziozko laburmetraia“La Voz de César” (Esapainia, 2016) Bartzelona, Madril, New York eta Pariseko Zine eta Giza eskubideen zine-jaialdietara iritsi dena. “Big Dance” (Enara Tejadas, Espinia, 2016) y “Tarde Para el Recreo” (Pablo Malo, Espainia, 2016) proiektuetan parte hartu du. 2017an dokumental laburmetraia sail batekin hasten da lanean, giza jarrera aldaketaren ingurukoak, “Mañana” izeneko film ezagunaren arira ( Cyril Dion et Mélanie Laurent) “Héros Ordinaires” (Suitza, 2017) izenekoa
Eta “El Olor de las Emociones” (Espainia, 2017) eta “Pura Ficción” (Espainia, ekoizten) jarraitzen du.
Carlos Arrola Marés
Carlos 1982an Bilbon jaio zen. Humanitate eta Enpresa ikasketak egin zituen Deustoko Unibertsitatean Donostiako fakultatean eta aurrergo Londresen bizi izan zen bere formakuntza artistikoa osatzeko. Blake Colleg-en lortu zuen bere diplomatura eta Shoreditch-en bere lehen talde-erakusketak egin zituen.
2008an Bilbora itzuli zen Critical t-shirts arropa marka berezia sortzeko, artistek sortutako mugatutako edizioak.
Garai horretan empresa eta artea lotzeko kamiseta zein obra ezberdinen erakusketak egin zituen hiri ezerdinetan.
2012 urtetik aurrera sormen artistikoan ardaztu zen eta freelance moduan lan batzuk egin zituen diseinatzaile grafiko, koordinatzaile eta ekintza kulturaleko kudeatzaile moduan.
Gaur egun Carlosek arte eszenan birgizartaratze prozesu bat bizi du maila tekniko, sozial eta sistemikoan.
Azken urteetan, birziklaia konexio puntu bat izan da Kosta Blue elkartearekin. Itsas hondakinen talde-bilketak eta arazoa ikustarazten duten materialekin ekoizpen artistikoak bultzatuz.