Barri on hau zabaltzeko asmoarekin sortu zen dokumentala egiteko ideia:
“Min kroniko, neke kroniko, fibromialgia edota migraña barik bizitzea posible da.”
Arturo Goicoechearen Minaren Neurobiologiaren Hezkuntzak ( https://www.goigroup.org) zera bilatzen du: pertsona jakidun izatea minaren ikasketaren atzetik automatismo inkontzienteak daudelataz, baina jakin dezala ere hauek kontzienteki alda dezakezala.
Minaren zientzia asko garatu izan da azken 30 urteetan. Neurozientzietan burututako aurrerakuntzei eta burmuina aktibitatean azterzeko gai diren irudi funtzionalen teknika barriei ezker.
Halan da guztiz, gai honen inguruan dagoen jakin ezaren ondorioz, min kronikoa era klasikoan tratatzen jarraitzen da.

Horregatik, guk zabaldu nahi dugun informazioa hauxe da:
- Miñaren Neurobiologiaren Hezkuntzan oinarritutako interbentzio pedagogikoaren emaitzak. ( Paziente eta profesionalekin burututako lana).
- Ikerketarekin lortutako datu ezin hobeak.
Hau, ezagutzak zabaltzeko elkarlan baten historioa da. Etengabe errepikatzen den minataz askatzeko balio duen informazio baikorra da, norberaren sinismenak, esperantzak eta itxaropenak alda dezakezana.
Bizkaia eta Arabako Osakidetzako Lehen Arretako eta Gasteizko fisioterapia zentru batetan betetako banakako zein taldeko interbentzioetan parte hartu duten ikasle ohien eta irakasleen experientziak agertzen dira zientzia-hedapenezko dokumental honetan.
Honi buruz hitz egiten du dokumentalak:
Mina ulertzeak, mina bera areagotzen edota desagertarazten lagundu ahal dizu.
Mina egiazkoa da.
Mina benetazkoa da beti. Baita beste sintoma guztiak ere.
Mina eta lesioa ez dira berdinak.
Mina eukiteak ez dau esan nahi gorputzean ( ehunetan) kalterik dagoenik. Mina ez da sentitzen den tokian sortzen, burmuinean baizik, lesiorik egon zein ez.
Nahiko genukeena:
-
Neurozientzietan oinarritutako eta eguneratutako informazio garrantzitsua partekatzea, era sinplean, minaren biologi-funtzioa eta lesio gabeko mina ulertarazteko.
-
Neuroinmune-sistema eta burmuinaren funtzioa minaren sormenean aditzera ematea. Arriskuaren susmoa eta mina, burmuinaren funtzioak dira. Bera da aurreratzen dena, gorputzaren eta bere ingurunearen arteko erlazioari buruzko historio bat sortzeko.
-
Mugak jartzen dizkiguzan sinismenak zalantzan jartzea. Informazio egokiarekin, posible da ideiak, itxaropenak eta jokaerak aldatzea.
-
Ikasketen, kulturaren eta adituen informazioaren eragina gure pertzepzioetan ezagutzea. Zelan ikas daitekeen mina edota beste sintoma batzuk sentitzen, eta neuroplastizidadeari ezker barriro desagertarazten. Beste pertzepzio bat posiblea da.
-
Pazientearen autonomia bultzatzea. Norberaren gorputzarengan konfidantza berreskuratzea.
Mina, mundu mailako giza-esperientzia izateaz aparte, osaun publiko mailan garrantzi handia duen arazo bat da, gizarte eta ekonomi arloan dituen ondorio larriengatik.
Gizakien bizi kalitatean aldaketa handiak sortzen ditu, sendi arloan, gizartean edota lanean, aktibitate maila asko murrizten bait du.
Osasun zerbitzuak erabiltzeko arrazoi nagusienetarikoa da. Medikuntza mailan kontsulta asko, froga diagnostiko desberdinak, terapia anitz eta farmako gehiegi kontsumitzea eskatzen du.
Honek sortzen duen kostea, era zuzen edo zeharkakoan, industrializatutako herrialdeetan, Nazioko produktu gordinaren % 2,8° dela aipatu dute zenbait autorek.
2018ko osasun nazio-inkestaren arabera, gizonezkoen arteko % 15,9ak eta emakumeen %23,4ak min kroniko nabarmena daukate.
Emakumea eta mina.
Emakumeek gaixotasun mingarri gehiago jasatzen dituzte, gorputzeko atal gehiagotan eta kronifikatzeko arrisku gehiagorekin.
Pedagogi-interbentzio hauek
Mina agertzen denean, gure gorputzean gertatzen ari dena ulertaraztea eta besteei azal ahal izatea eskeintzen digu.
Adituen azalpenetatik ikasten dugu. Beraiek informazio egokia dutenean, neurona-biologia eta ebaluazio patologiaren inguruan, gorputzaren babes akatsak zuzentzen lagundu ahal dute gizartea.
Arturo Goicoechea neurologoaren jakin-minarekin hasi zen dena.'
Gasteizko Santiago Ospitaleko Neurologia Zerbitzuko burua izan zen. Urteak zeramatzan galderak egiten eta lesiorik gabeko minari eta gaixotasunik gabeko sintomei erantzunak bilatzen.
Sintoma hauentzat izan litekeen azalpen biologiko ebolutiboa aurkitu zuen.
Organismoari eta biologia neuroinmuneari buruzko ezagutza hori pazienteekin partekatzeak osasuna berreskuratzeko irtenbiderako bidea irekitzen zuela ikusi zuen.
Bere alaba Maite eta Asier Merino, fisioterapeutak
Gasteizen pazienteekin ezagutza berri hori aplikatzeko prest zeuden lehen profesionalak izan ziren.
Min kronikoaren kasu gehienetan ohiko terapiekin baino emaitza hobeak lortzen zituztela ikusi zuten.
Ondoren, Iñaki Aguirrezabal lehen familia-medikua (MF) elkartu zen.
Mina ulertzeko modu horretara eta eredu pedagogikora iristeko interesa agertu zuen. Marisol Pérez de San Román (MF) eta Goicoechearekin batera, Osakidetzako San Martin Osasun Zentroan migraina zuten gaixoen taldeetan aplikatzen hasi ziren, informazio berriari erantzun harrigarria eman ziotela ikusi zuten, hobekuntza kliniko garrantzitsuarekin.
Proposamen berritzailea fakultatean ikasitakoaren eta ohiko praktika klinikoaren kontra zihoan. Klase horietan, ikusten zutenarekin harritzen ziren beste ikaskideentzako gune irekia sortu zuten.
Min kronikoak eragindako esperientzia pertsonal edo besteen esperientzietan oinarritutako, Lehen Arretako praktika klinikoan urteak eman ondoren.
Jakin-minak, entzuteak, pertsonarekiko interesak, kronikotasunarekiko bilakaera behatzeak eta ohiko tratamenduei ez erantzuteak, egungo giden arabera, sinesmenak eta protokoloak zalantzan jartzera eraman gintuzten.
Ez genuen minik edo sintomarik gabeko pazienteei gertatzen zitzaienaren erantzunik, ikasitako eta onartutako paradigmetatik abiatuta. Azalpen koherenteak bilatzen genituen. Duela bederatzi urte aurkitu genuen erantzuna. Arturo Goicoechea neurologoak garatutako marko teoriko berria eta bere proposamen pedagogikoa ezagutu genituenean.
Gasteizko migraina-taldeekin ikasi genuen. Bagenekien korrontearen kontra, Osakidetzako erresistentzia askorekin egingo genuela topa, baita lankideak, beste espezialista batzuek edo paziente-elkarteak ere.
Haren lanean oinarrituta, hiru familia-medikuk, Rafael Graciak, Rafael Martínezek eta María Jesús Barrenengoak, Minaren Neurobiologiako Hezkuntzaren aplikazio espezifikoa sortu genuen 2013an, fibromialgia eta/edo neke kronikoaren sindromea duten pertsonen ezaugarrietara egokitua.
Itzulerarik gabeko bideari ekin genion, denborak arrazoia emango zigulakoan.
Dibulgazio lana egiten dugu Lehen Arretan, Bizkaiko, Arabako eta Gipuzkoako zenbait osasun-zentrotan. Profesionalentzako tailerrak ematen ditugu. Jardunaldi zientifikoetan eta kongresuetan parte hartu genuen.
Bilbon hasi genuen bidea, Osakidetzako Javier Sáenz de Buruaga Osasun Zentroan, gaixotasun horiek dituzten pertsona-taldeekin. Garunaren funtzionamenduari eta organismoaren defentsa-sistemari buruzko informazioa ematea zen helburua, Neurozientziaren bidez, hura ulertzeko modu erraz eta koherentean, neurohezkuntzako teknika pedagogikoak erabiliz. Esperientzia, partaidetza eta inspirazio ikastaroak ziren.
Erronka, Minaren Neurobiologiako hezkuntzak, sinesmenak eta mugimenduarekiko jarrera aldatzen dituela frogatzea zen, berarekin dakarrela norberaren gorputzean konfiantza izatea, jarduera handiagoa izatea eta beste sintoma batzuk gutxitzea edo etetea.
Era berean, pazienteen ikastaroetan behatzaile gisa parte hartzera gonbidatzen ditugu zenbait adarretako beste profesional sanitario batzuk, hala nola familia-medikuntza, erizaintza, fisioterapia, psikologia, pedagogia eta psikiatria. “Etorri, esperimentatu, ikasi, eta kontatu” ariketa egiten dugu.
Hezkuntzako esku-hartze mota hori Bizkaiko zenbait osasun-zentrotara hedatu zen, baita Euskaditik kanpo ere.
Irakaskuntza eta ikerketa-talde bat sortu zen. Azterketa eta saiakuntza klinikoak egin ditugu migrainan eta fibromialgian, eta emaitza harrigarriak eta itxaropentsuak lortu ditugu. Zientzia-aldizkarietan argitaratzen ari gara.
Aguirrezabal I, Pérez de San Román MS, Cobos-Campos R, et al. Effectiveness of a primary care-based group educational intervention in the management of patients with migraine: a randomized controlled trial. Prim Health Care Res Dev. 2019;20:e155. DOI: https://doi.org/10.1017/S1463423619000720
Barrenengoa-Cuadra MJ, Angón-Puras LA, Moscosio-Cuevas JI, et al. Efecto de la educación en neurociencia del dolor en pacientes con fibromialgia: intervención grupal estructurada en atención primaria. Aten Primaria. 2020. https://doi.org/10.1016/j.aprim.2019.10.007
Barrenengoa-Cuadra MJ, Muñoa-Capron-Manieux M, Fernández-Luco M, Angón-Puras LÁ, Romón-Gómez AJ, Azkuenaga M, Etxebarria A, Orrantia G, Pikaza A, Uribe-Etxebarria L, Zorrilla A, Larrinaga G, Arana-Arri E, Gracia-Ballarín R; FIMIDOC Working Group researchers. Effectiveness of a structured group intervention based on pain neuroscience education for patients with fibromyalgia in primary care: a multicenter randomized open-label controlled trial. Eur J Pain. 2021 Jan 29. doi: 10.1002/ejp.1738. Epub ahead of print. PMID: 33512028.
http://doi.org/10.1002/ejp.1738
Familia eta Komunitate Medikuntzako Euskal Elkartean, Osatzen. Fibromialgia, migraina eta min kronikoa lantzeko lantaldea osatzen dugu,