Ba al zenekien 1522an Juan Sebastian Elkano, Getariako nabigatzaileak, lehen aldiz munduari bira eman ziola? Eta lehen ilargi ibilaldiarekin konparatzeko moduko gertaera izan zela, eta euskaldunek gizateriaren historiari egindako ekarpenik handienetako bat? Nahiz eta bere balentria sinestezina izan, gaur egun historia hau oraindik ezezaguna da pertsona askorentzat, horregatik, munduko lehen bira horren 500. urteurrenarekin batera, moda-bilduma bat diseinatu dugu, Elkano 500 Fundazioaren laguntzarekin, historia era garaikide batean zabaltzeko.
Lehen buelta hau ez zen kasualitatea izan, euskaldunok marinel ata arrantzale trebeak eta aurreratuak ziren garai hartan, eta horregatik, ELKANO bilduma pertsona horiei guztiei egindako omenaldi bat da, baita itsasoko beste lanbide ezezagunagoei ere, oro har emakumeek betetzen zituztenak, hala nola arrantzaleak, arrain-saltzaileak, erregatariak eta birsaltzaileak. Horien guztien janzkeran oinarritu gara bilduma honetako pieza bakoitza diseinatzeko.
! [] (https://www.goteo.org/img/700x0/juan-de-alceaga-geometria-e-traca.png)
- "Geometria, practica y traça", Juan de Alcega, 1580.*
Istorio guzti hauek, itsasoa izan zuten eszena toki bezala. Horregatik, jasangarritasuna eta ingurumenarekiko errespetua proiektuaren oinarrietako bat dira ere, hortaz, bertako ehun naturalak, organikoak edo birziklatuak erabiliko ditugu, hala nola artilea edo lihoa, eta Euskadi eta Espainako tailerretan ekoiztuko dira pieza guztiak.
ELKANO bilduma gainera, era oso berritzailean garatuko da, bi arrazoirengatik:
1, Elkarlana: bilduma osatzen duten 16 piezak Gipuzkoako eta Espainiako hainbat diseinatzaile, artisau eta enpresa erreferenteekin lankidetzan diseinatu eta ekoiztuko ditugu.
2, Parte-hartzailea: ekoiztuko ditugun jantziak eta piezak, zuk eta kanpainan parte hartzen duten gainerako mezenasek aukeratuko dituzte, lortutako aurrekontuaren eta botoen arabera.
Oinarrizko ezaugarriak eta helburuak
ELKANO bilduma* 16 pieza hauek osatzen dute. Gainera, elementu guztieei batasun bat emateko, Leire Larretxeak (Lëlë Prints) estanpatu botaniko bat diseinatuko du, itzulera hartan bildu eta aurkitu zituzten landare eta espezietan oinarrituta:
1- Kamiseta estanpatua ELKANO estanpatuarekin, kotoi organikozkoa (GOTS). Bangladeshen egina (Fair Wear zigilua) eta Gipuzkoan estanpatua.
2- Alpargata estanpatuak ELKANO estanpatuarekin, Espartinekin (Zumaia) lankidetzan eginak.
! [] (https://www.goteo.org/img/700x0/fotos-coleccion-elkano-500-piztu-meta-2021-amarena-1)
3- Zapia ELKANO estanpatuarekin apaindua, % 100eko zeta duena, Bartzelonan eginda eta eskuz josia.
4- Txapela brodatua Juan Sebastián Elkanon inspiratua, Boinas Eloseguik egina (Tolosa) %100ean artilea eta Elkano estanpatuaz forratua.
5- Top estanpatua kotoizkoa ELKANO estanpatuarekin. Emakumeentzako pieza. Espainian egina.
6- Txaleko luzea mundubirako marineletan inspiratuta. Poliesterrezko puntu birziklatuko ehunarekin egina (Katalunian), unisex modeloa. Espainian egina.
7- Larruzko zapata euskal bale-harrapatzaileek zeramatenetan inspiratua. Re_by Bárbara León eta Zapatari elkarlanean diseinatua eta ekoiztua. Eskuz egina Nafarroan.
! [] (https://www.goteo.org/img/700x0/fotos-coleccion-elkano-500-piztu-meta-2021-amarena-2)
8- Lihozko alkandora euskal marinelek eta arrantzaleek zeramaten alkandoreetan inspiratuta. Unisex modelo zabala, lihozko ehunezkoa (Katalunia). Espainian egina.
9- Praka motzak euskal marinelek eta arrantzaleek zeramatzatenetan oinarritua. Gizon eta emakumeentzako modeloa, poliester birziklatuko puntuzko ehunekin (Katalunia). Espainian egina.
10- Multiposizio-gona, ELKANO ehun estanpatuarekin eta poliester-puntu birziklatuko barneko gona batekin (Katalunia). Espainian egina.
! [] (https://www.goteo.org/img/700x0/fotos-coleccion-elkano-500-piztu-meta-2021-amarena-3)
11- Praka luzea euskal marinelek eta arrantzaleek zeramatzatenetan oinarritua. Gizon eta emakumeentzako modeloa, kotoizko ehunarekin (Katalunia). Espainian egina.
12- Soineko estanpatua ELKANO estanpatuarekin, arrain-saltzaileengan inspiratua. Emakumeentzako pieza. Kotoizko ehunarekin egina. Espainian egina.
13- Bomber euskal marinelek eta arrantzaleek zeramatzaten jaketan inspiratua. Unisex modelo zabala, % 100eko artilezko ehunarekin (Leon). Espainian egina.
! [] (https://www.goteo.org/img/700x0/fotos-coleccion-elkano-500-piztu-meta-2021-amarena-4)
14- Panama-erako kapela, barrutik ELKANO estanpatuarekin forratuta. Gorka González kapelagilearekin elkarlanean diseinatua (Donostia) eta arrantzale, arrain-saltzaile eta birsaltzaileengan inspiratua. Espainian egina.
15-Artilezko jaka, % 100eko artile merinoko (Leon) oihalez egina, barrutik ELKANO estanpatuarekin forratuta. Espainian egina.
! [] (https://www.goteo.org/img/700x0/fotos-coleccion-elkano-500-piztu-meta-2021-amarena-5)
16- Kapa Capas Seseña-rekin (Madril) lankidetzan diseinatua eta ekoizuta. Unisex modeloa % 100ean artilea, ELKANO estanpatuarekin forratua. Espainan egina.
! [] (https://www.goteo.org/img/700x0/fotos-coleccion-elkano-500-piztu-meta-2021-amarena-6)
Bilduma honen helburu nagusia da, beraz, modaren bitartez, Juan Sebastian Elkano, eta euskal marinel, bale-harrapatzaile, arrantzale, batelari, erregatari eta arrain-birsaltzaileen memoria zabaltzea, historia hau leku berrietara iritsi dadin.
Gutxieneko aurrekontuarekin, bildumako pieza bakoitzaren prototipo bat egingo dugu, zabalkundea eman ahal izateko, moda argitaletxeen, RRSSren eta aurkezpen-ekitaldien bitartez, hain zuzen ere. Gainera, Elkano Fundazioaren ekitaldi eta jardueretan presentzia izango dugu. Halaber, pieza merkeenen ekoizpen mugatuaegingo dugu, kanpainako parte hartzaileei emateko.
Aurrekontu osoarekin, jantzi bakoitzaren (edo batzuen) ekoizpen mugatua egin ahal izango dugu. Honela, egiten ditugun jantziak eta hauen kopuruak zure eta kanpainako parte-hartzaileen aukeren araberakoak izango dira. Azken batean, bilduma parte-hartzailea eta jasangarri bat burutuz, beharrezkoak ez diren gainprodukzioak saihestuz.
Zerk bultzatzen zaitu eta zeini zuzenduta dago proiektua
Elkano ondarea, kultura, moda eta iraunkortasuna batzen dituen proiektua da. Bere historia ezagutzea garrantzitsua dela uste duen pertsona horietakoa bazara, edo moda edo bildumazalea bazara, gustatuko litzaiguke proiektuaren parte izatea, laguntzea, baina, batez ere, bildumako jantziren bat aukeratu eta munduan zehar janztea!
Lehen zirkunnabigazio hau, bat dator denboran kanpoko eraginaren hasierarekin, euskal herriaren janzkera autoktono eta hain bereizgarrian. Hori ez da kasualitatea; izan ere, mende horretan, aurrerapen teknologiko eta geografikoek kultura berriak, egiteko modu berriak ezagutzeko eta beste leku batzuetako moda eta ohiturak hartzen hasteko aukera eman ziguten.
Euskadin ia osorik gorde zen hizkuntza, kultura eta janzkera garai hartan hasi zen Frantziako, Gaztelako eta mundu osoko eraginekin nahasten. Horregatik da hain gutxi geratzen zaigun garai hau ezagutzeko interes kultural eta soziala.
5 urteko esperientzian, diseinuak eta modak honelako istorioak modu unibertsalean transmititzeko eta gendearengana iristeko duten gaitasuna egiaztatu dugu, diseinuan, modan, kulturan eta historian interesa duten pertsonengana, alegia. Gizon eta emakume gazteak, helduak eta adinekoak, gure antzera iragana ezagutzea garrantzitsua dela uste dutenak, etorkizun hobe baterantz aurrera egiteko. Munduko edozein tokitako pertsonek badakite, tokiko moda jasangarria eta ekintzailetza keinu txikiz lagunduz, etorkizun hobea sortzen laguntzen dutela gizateriarentzat, ekonomiarentzat eta planetarentzat
Aldez aurreko esperientzia eta taldea
[ Amarenak] (https://amarenak.com /) Meta! 2016ren lehen edizioan egindako matchfunding kanpaina bati esker sortu zen (https://www.goteo.org/project/amarenak-reinventando-el-kaiku). Kanpaina hartan, gure kaiku jaka modernizatuen lehen ekoizpena finantzatzea lortu genuen. Kanpaina hartatik aurrera, euskal ehun-ondarea, aberats bezain ezezaguna dela jakin genuen, eta gure lanaren bidez horiek ezagutaraztea eginkizuna hartu genuen, #janztekoistorioak sortuz.
Oihane Pardo (Donostia) Amarenak-en buru da, eta bost urte hauetan hainbat euskal jantzi tradizional modernizatu ditu, ondarearen eguneratzearen eredu izatera iritsiz eta historialari, museo eta gizartearen artean zubiak eraikiz.
Leire Crespo moda diseinuko 4. mailako ikaslea da Santanderreko Cesine Unibertsitatean eta sare sozialen kudeaketan laguntzen du.
Hau da orain arte egin dugun proiektu handienetariko bat, eta, horregatik, ahalik eta kolaboratzaile onenak izan nahi izan ditugu gurekin:
[ Gorka González] (http://www.gorkagonzalez.es /) diseinatzailea, kapelagilea eta donostiarra da. Donostiako tailerrean pieza esklusiboak eskuz egiten ditu. Beti forma eta estilo berrien bila, baina fabrikazio-prozesu klasikoak ulertuz eta errespetatuz.
[ Zapatari] (http://zapatari.eus/inicio /) Mª Carmen del Ríok eta Xavier Iturriotzek artisau zapatagileak dira, 1995tik aurrera Erason (Nafarroa)-n kokatutak. Eskuz ebakitzeko, kurrika gainean jartzeko eta jositako zola finkatzeko teknikak erabiltzen dituzte. Materialak lehen kalitatekoak dira: larruak eta mendiko edo neumatiko birziklatuz egindako zolak.
! [] (https://www.goteo.org/img/700x0/fotos-coleccion-elkano-500-piztu-meta-2021-amarena-19)
[ Lëlë prints] (https://www.instagram.com/leleprints /? Hl = es) (Leire Larretxea) Arte Ederretako eta diseinu grafikoko ikasketak amaitu ondoren, Goiuri Bikini Dendaren eskutik gehien gustatzen zitzaiona aurkitu zuen: estanpatuak diseinatzea. Dendaren markarako diseinatu ondoren, berea sortu zuen: lele prints, non lore eta hegaztiak protagonistak diren, kolore konbinaketa ausartak erabiliz.
[ Capas Seseña] (https://www.sesena.com/es) 1901ean sortutako familia-negozioa da, gaur egun 4. belaunaldian daude eta, mundu-mailan ia bakarrak kapak diseinatzen, egiten eta saltzen. Horrek, bezeroen zerrenda bikainarekin batera, kaparen munduko erreferente bihurtu ditu.
[ Boinas Elosegui] (https://www.boinaselosegui.com /) Tolosan sortu zen 1858an, eta ordutik buruko jantziak egiten aritu da, euskal txapel tradizionalak nagusiki, ekoizpen-prozesu guztiak integratuta, jasangarriak eta tokikoak izanik.
[ Re_by Barbara León] (https://www.instagram.com/re_bybarbaraleon /? Hl = es) hondakinetatik berrdiseinatutako eta berreraikitako oinetakoak sortzen ditu, oinetakoen artisau-lana eta ehun-hondakinen berrerabilera sorkuntza- eta diseinu-tresna modernoekin lotuz, kalitatezko oinetako berreskuratuak, iraunkorrak eta estilokoak lortzeko.
! [] (https://www.goteo.org/img/700x0/fotos-coleccion-elkano-500-piztu-meta-2021-amarena-18)
[ Espartin] (https://www.espartin.net /) Euskal Herriko artisauek eskuz jositako alpargata tradizionaletan espezializatutako saltoki eta lantegi bat da (Zumaia). Bere helburu nagusia %100 naturalak eta ekologikoak diren kotoizko oihalekin oinetako eroso eta kalitatezkoak egitea izan da.
Egitasmo hau komunikatu eta zabaltzeko, honako hauek ere izango ditugu:
[The localSS:] (https://thelocalss.bigcartel.com/products) Leire Jaime ilustratzaile donostiarraren marka, bildumaren istorioa modu grafiko eta errazean kontatzen duen postal ilustratua egiteaz arduratuko dena.
[ LACØRTE films] (https://www.lacortefilms.com /) 5 urteko esperientzia duen ikus-entzunezko ekoizlea da, eta kanpainako bideoa egin du. Gaur egun, bere sortzailea, Jesus Lacorte, Donostiako Elias Querejeta Zine Eskolako masterreko ikaslea da.
! [] (https://www.goteo.org/img/700x0/fotos-coleccion-elkano-500-piztu-meta-2021-amarena-17)
Gainera, bilduma hau diseinatu ahal izateko ikerketa- eta dokumentazio-prozesuan [ Elkano 500 Fundazioa:] (https://www.elkanofundazioa.eus /) erakundearen laguntza izan dugu, baita Euskal Itsas Museoa, Albaola, Donostiako San Telmo Museoa edo Irungo Gordailua bezalako museoena ere.